Ευρωπαϊκές αξίες: μύθος ή πραγματικότητα;

Του Γιώργου Βοσκόπουλου

Η ΕΕ βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι που θα κρίνει το μέλλον της αλλά και την ποιότητα της δημοκρατίας στα κράτη μέλη. Η ευρωπαϊκή ενοποίηση προωθήθηκε με βάση κοινούς θεσμούς και αξίες φιλοδοξώντας να δημιουργήσει μία εναλλακτική μορφή πολιτικής και πολιτειακής οργάνωσης.

 

Στη διαδικασία δημιουργίας μίας διττής ένωσης κρατών και λαών τα κράτη μέλη αποτέλεσαν θεμελιώδεις συνιστώσες, αλλά και τους υπέρτατους συν-διαμορφωτές πολιτικών εξω-εθνικών κέντρων λήψης αποφάσεων που ελαμβάνοντο με τη συναίνεση των εθνικών πολιτικών ελίτ. Ιστορικά τα εθνικά-κράτη αποτέλεσαν τους μοναδικούς νομιμοποιημένους φορείς κοινωνικών αλλαγών στο εσωτερικό τους. Με εφαλτήριο τη διαδικασία ολοκλήρωσης κάποιες θεωρητικές προσεγγίσεις (πχ. λειτουργισμός) αμφισβήτησαν ανεπιτυχώς αυτή τη μοναδικότητα και ρόλο των κρατών.  

Τα σημερινά δεδομένα αποδομούν τον κανονιστικό χαρακτήρα της Ένωσης ως νομιμοποιημένου φορέα κοινωνικών αλλαγών. Με την επιβολή στην Ελλάδα των συγκεκριμένων όρων του Μνημονίου η ΕΕ διεμβολίζει την εθνική συνταγματική τάξη και περιθωριοποιεί τα συνταγματικά δικαιώματα των Ελλήνων πολιτών. Παραβιάζει θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα και εξουδετερώνει το Σύνταγμα, επιβάλλοντας μία νέο-αποικιακή, νομικής υφής σχέση ανάμεσα σε ένα κράτος μέλος και μη πολιτικά υπόλογα κέντρα πολιτικής εξουσίας και οικονομικών συμφερόντων. Την ίδια τύχη αναμένεται να έχει και η Πορτογαλία, πρακτική με την οποία αναιρούνται τα κίνητρα ένταξης (εκδημοκρατισμός) των χωρών αυτών στην ΕΟΚ. Με την επιβολή τριτοκοσμικών διεθνών συμβάσεων η Ένωση αποδομεί τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου, ισοπεδώνοντας ένα ονομαστικό αξιακό σύστημα επί του οποίου οικοδομήθηκε η επιχειρηματολογία, σε πολιτικό και θεωρητικό επίπεδο, υπέρβασης του εθνικού και ενίσχυσης του υπερεθνικού χαρακτήρα της.

Η παρούσα νομιμοφανής, τεχνοκρατική και αντι-δημοκρατική θεσμική αντιμετώπιση του δημοσιονομικού προβλήματος της Ελλάδας υπερκαλύπτει τον σαφώς πολιτικό χαρακτήρα του ενοποιητικού εγχειρήματος και ενισχύει την ανεπαρκή πλέον οντολογία του «ευρωπαϊκού» αξιακού οικοδομήματος. Η ανεξέλεγκτη λειτουργία θεσμών, μη πολιτικά υπόλογων γραφειοκρατικών μηχανισμών, η ταπείνωση και εξαθλίωση συλλογικοτήτων, η μη καταδίκη αναθεωρητικών παικτών μεταβάλλει την ΕΕ σε έναν από-νομιμοποιημένο φορέα κοινωνικών αλλαγών στο ενδο-κρατικό πεδίο, ένα εικονικό αξιακό περιβάλλον σε επίπεδο διεθνούς γίγνεσθαι, ένα νεφέλωμα άσκησης πολιτικής ισχύος σε ενδο-ευρωπαϊκό επίπεδο.