Γράφει ο Γιώργος Βοσκόπουλος
Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
Η ενοποιητική διαδικασία στην Ευρώπη αποτέλεσε μετα-πολεμικά ένα δυσκολότατο θεσμικό εγχείρημα το οποίο προσέφερε σημαντικά οφέλη στα εθνικά-κράτη όσον αφορά την ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών αλλά και την παροχή αδιαμφισβήτητων υλικών αγαθών σε συλλογικότητες.
Ωστόσο η ΕΕ δεν αποτελεί ένα στατικής υφής θεσμικό οικοδόμημα, αλλά ένα αέναα μετεξελισσόμενο οργανισμό υπό το βάρος εξωγενών και ενδογενών δεδομένων (διεθνείς κρίσεις, κύματα διεύρυνσης, κρίσεις νομιμοποίησης). Η δημοσιονομική κρίση στην ευρωπαϊκή περιφέρεια ανέδειξε μια σειρά εγγενείς αδυναμίες που θέτουν υπό αμφισβήτηση θεσμικά, πολιτειακά και αξιακά δεδομένα του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Το πρώτο αφορά το ρόλο της Ένωσης ως ένα φορέα κοινωνικών αλλαγών και εκδημοκρατισμού. Ιστορικά το ρόλο αυτό διαδραμάτισαν νομιμοποιημένα, μέσω της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, τα εθνικά-κράτη. Σήμερα ο ρόλος αυτός της ΕΕ βρίσκεται στο επίκεντρο μίας οντολογικής αμφισημίας, αφού οι θεσμοί της Ένωσης επιβάλλουν πρακτικές που υπερκαλύπτουν προαπαιτούμενα δημοκρατικής νομιμοποίησης. Αυτή επιβάλλεται να λαμβάνει χώρα σε επίπεδο ουσίας, λειτουργίας και όχι διαδικασίας.
Η επιβολή δυσβάστακτων κοινωνικά και δημοσιονομικά όρων στην ευρωπαϊκή περιφέρεια προκαλεί κοσμογονικής υφής παρενέργειες. Ενδο-κρατικά προκαλεί τριγμούς σε επίπεδο εθνικών πολιτικών συστημάτων τα οποία απειλούνται με απονομιμοποίηση και αποδόμηση. Με απλά λόγια τα μέτρα που επιβάλλονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο απειλούν τη βιωσιμότητα των εθνικών ηγεσιών, ενώ δημιουργούν συνθήκες δια-κομματικών συγκρούσεων που λαμβάνουν τη μορφή παίγνιων μηδενικού αθροίσματος. Εντός αυτής της λογικής τα κέρδη του ενός συνιστούν a priori απώλειες για τον άλλο, οπότε η συναίνεση καθίσταται εξαιρετικά δύσκολη. Ως αποτέλεσμα ευρωπαϊκών επιλογών, οι εθνικές πολιτικές ελίτ απειλούνται να συνθλιβούν από την αποδόμηση ευρωπαϊκών και εθνικών χαρακτηριστικών που αφορούν το κοινωνικό κράτος και την εικόνα της Ένωσης ως ενός ελκυστικού κοινωνικού και πολιτειακού περιβάλλοντος. Ουσιαστικά η Ένωση αποδομεί την ενδοκρατική δικαιική τάξη πραγμάτων καθιστώντας το εσωτερικό – εθνικό δίκαιο και συνταγματική τάξη πραγμάτων νεκρό γράμμα.
Σε ένα δεύτερο επίπεδο, ευρωπαϊκές αξίες όπως η ενίσχυση της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και η προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων υπερκαλύπτονται από την υπέρβαση της αρχής της αναλογικότητας των απαιτούμενων μέτρων. Με αυτόν τον τρόπο οι πολιτικές και τεχνοκρατικές επιλογές των δι-ευρωπαϊκών θεσμών περιθωριοποιούν την εθνική συνταγματική τάξη των κρατών μελών και δημιουργούν ένα σαφές κενό νομιμοποίησης. Η επιλογή αυτή καθιστά την Ένωση απειλή για τη δημοκρατία στο εσωτερικό των κρατών μελών.
Η επιτακτική ανάγκη αντιμετώπισης της δημοσιονομικής κρίσης οδηγεί σε υπέρβαση των ευρωπαϊκών αξιών, αναδεικνύοντας όχι μόνο τη θεσμική ανεπάρκεια και από-νομιμοποίηση των Βρυξελλών αλλά και τον κίνδυνο για τους δημοκρατικούς θεσμούς σε ενδο-κρατικό επίπεδο. Υπό τις παρούσες συνθήκες η εμπλοκή της ΕΕ στην αντιμετώπιση της δημοσιονομικής κρίσης στην Ελλάδα λειτουργεί ως ένα μέσο κατάλυσης της δημοκρατίας και συνταγματικής εκτροπής διαδικασία στην οποία συναίνεσε μία εθνική ηγεσία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου